Tàn tích của chùa Dạm: Ngôi chùa lớn nhất thời Lý

Ngày đăng: Chu Nhat , 21/03/2021 15:50 .
Các dấu tích còn lại đến ngày nay cho thấy ngôi chùa được mệnh danh là đại danh lam thời Lý được xây dựng trên quy mô rất lớn với mặt bằng rộng hơn 7.500m2.
 
Chùa Dạm nằm trên núi Lãm Sơn (ngày nay thuộc xã Nam Sơn, thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh), tên chữ là Đại Lãm Thần Quang tự, là đại danh lam từ thời Lý với lịch sử gần 1.000 năm. Dù đã bị thời gian hủy hoại, nhưng những tàn tích còn được lưu giữ sau một thiên niên kỷ đã cho thấy quy mô to lớn và giá trị nghệ thuật của ngôi chùa xưa.
Chùa Dạm nằm trên núi Lãm Sơn (ngày nay thuộc xã Nam Sơn, thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh), tên chữ là Đại Lãm Thần Quang tự, là đại danh lam từ thời Lý với lịch sử gần 1.000 năm. Dù đã bị thời gian hủy hoại, nhưng những tàn tích còn được lưu giữ sau một thiên niên kỷ đã cho thấy quy mô to lớn và giá trị nghệ thuật của ngôi chùa xưa.
Về tổng thể, chùa Dạm được chia làm 4 cấp nền xây cao dần vươn lên theo độ cao sườn núi Lãm Sơn. Các cấp nền chùa đều có xếp đá chống xói lở, chân hơi choãi, chếch khoảng 70 độ và cao 5–6 m. Đá xếp đều khai thác tại chỗ, đẽo gọt vuông vắn như viên gạch dài rộng chừng 50 cm – 60 cm.
Về tổng thể, chùa Dạm được chia làm 4 cấp nền xây cao dần vươn lên theo độ cao sườn núi Lãm Sơn. Các cấp nền chùa đều có xếp đá chống xói lở, chân hơi choãi, chếch khoảng 70 độ và cao 5–6 m. Đá xếp đều khai thác tại chỗ, đẽo gọt vuông vắn như viên gạch dài rộng chừng 50 cm – 60 cm.
Cấp nền đầu tiên được người dân địa phương gọi là Bãi Hội.
Cấp nền đầu tiên được người dân địa phương gọi là Bãi Hội.
Cấp nền thứ 2 là nền chùa chính. Đây cũng là nơi lưu giữ những di tích quan trọng nhất, mà nổi bật là cột đá chùa Dạm. Đây là một cột đá lớn nguyên khối được dựng trên bệ tròn cao 1m, đường kính khoảng 4,5m. Tổng chiều cao của cột đá là 5m.
Cấp nền thứ 2 là nền chùa chính. Đây cũng là nơi lưu giữ những di tích quan trọng nhất, mà nổi bật là cột đá chùa Dạm. Đây là một cột đá lớn nguyên khối được dựng trên bệ tròn cao 1m, đường kính khoảng 4,5m. Tổng chiều cao của cột đá là 5m.
Cấu trúc cột chia làm hai thớt khối. Khối gốc hình hộp vuông với cạnh 1,4 m và 1,6 m. Khối hình trụ đặt ở trên khối vuông, đường kính khoảng 1,3 m.
Cấu trúc cột chia làm hai thớt khối. Khối gốc hình hộp vuông với cạnh 1,4 m và 1,6 m. Khối hình trụ đặt ở trên khối vuông, đường kính khoảng 1,3 m.
Đoạn dưới khối trụ tròn chạm nổi đôi rồng phong cách thời Lý với mào bốc lửa, bờm thành búi như cờ đuôi nheo bay lướt, thân tròn lẳn uốn khúc thoăn thoắt, chân chim năm móng.
Đoạn dưới khối trụ tròn chạm nổi đôi rồng phong cách thời Lý với mào bốc lửa, bờm thành búi như cờ đuôi nheo bay lướt, thân tròn lẳn uốn khúc thoăn thoắt, chân chim năm móng.
Hai chân phía trước của rồng giơ cao nâng viên ngọc dưới cằm. Đầu rồng vươn cao chầu vào viên ngọc tỏa sáng, nổi bật giữa các hoa văn phụ hình hoa dây móc, tinh xảo.
Hai chân phía trước của rồng giơ cao nâng viên ngọc dưới cằm. Đầu rồng vươn cao chầu vào viên ngọc tỏa sáng, nổi bật giữa các hoa văn phụ hình hoa dây móc, tinh xảo.
Bệ cột được chạm hoa văn sóng nước đặc trưng thời Lý.
Bệ cột được chạm hoa văn sóng nước đặc trưng thời Lý.
Thân rồng to, mập uốn khúc quanh cột. Đuôi rồng ngoắc vào nhau.
Thân rồng to, mập uốn khúc quanh cột. Đuôi rồng ngoắc vào nhau.
Hiện nay, có nhiều ý kiến khác nhau về ý nghĩa của cột đá chùa Dạm. Có nhà nghiên cứu cho rằng, những cột đá này là biểu tượng sinh thực khí Linga và Yoni đã được Việt hóa, mang mơ ước mưa thuận gió hòa, đời sống ấm no thịnh trị.
Hiện nay, có nhiều ý kiến khác nhau về ý nghĩa của cột đá chùa Dạm. Có nhà nghiên cứu cho rằng, những cột đá này là biểu tượng sinh thực khí Linga và Yoni đã được Việt hóa, mang mơ ước mưa thuận gió hòa, đời sống ấm no thịnh trị.
Trên nền tầng thứ 2 còn có một nền móng tháp đá vuông, cạnh 7 m, cao 2 m, chạm hoa văn sóng nước thời Lý. Nền móng này mới được khai quật sau một thời gian dài nằm dưới gò đất. Ở đây có dựng một tấm bia trên lưng rùa. Thân bia cao 1,5 m, rộng 1 m. Cả hai mặt bia đều mòn mờ, chỉ còn đọc được hai chữ “Tín Thí” được khắc sâu ở mặt hậu.
Trên nền tầng thứ 2 còn có một nền móng tháp đá vuông, cạnh 7 m, cao 2 m, chạm hoa văn sóng nước thời Lý. Nền móng này mới được khai quật sau một thời gian dài nằm dưới gò đất. Ở đây có dựng một tấm bia trên lưng rùa. Thân bia cao 1,5 m, rộng 1 m. Cả hai mặt bia đều mòn mờ, chỉ còn đọc được hai chữ “Tín Thí” được khắc sâu ở mặt hậu.
Nền tầng thứ hai còn có giếng Bống, tương truyền cô Tấm trong truyện cổ dân gian Tấm Cám đã nuôi cá bống ở giếng này.
Nền tầng thứ hai còn có giếng Bống, tương truyền cô Tấm trong truyện cổ dân gian Tấm Cám đã nuôi cá bống ở giếng này.
Trên cấp nền ba, các nhà khảo cổ đã khai quật gần 100m2, làm xuất lộ sáu trụ sỏi móng chịu lực của công trình cùng nhiều dấu vết kiến trúc xếp gạch thời Lê, các chân tảng đá thời Lý cùng nhiều hiện vật các thời đại có liên quan đến quá trình xây dựng và tu bổ chùa.
Trên cấp nền ba, các nhà khảo cổ đã khai quật gần 100m2, làm xuất lộ sáu trụ sỏi móng chịu lực của công trình cùng nhiều dấu vết kiến trúc xếp gạch thời Lê, các chân tảng đá thời Lý cùng nhiều hiện vật các thời đại có liên quan đến quá trình xây dựng và tu bổ chùa.
Tại cấp nền thứ tư, các chuyên gia đã tìm thấy dấu trụ sỏi cùng dải gạch bó nền, gạch lát nền, ngói mũi sen. Đặc biệt, cũng tại cấp nền này đã tìm được trụ sỏi hình tròn có đường kính lớn 1,7m cùng hệ thống trụ sỏi hình vuông.
Tại cấp nền thứ tư, các chuyên gia đã tìm thấy dấu trụ sỏi cùng dải gạch bó nền, gạch lát nền, ngói mũi sen. Đặc biệt, cũng tại cấp nền này đã tìm được trụ sỏi hình tròn có đường kính lớn 1,7m cùng hệ thống trụ sỏi hình vuông.
Đường lên xuống mỗi cấp của chùa gồm 25 bậc đá.
Đường lên xuống mỗi cấp của chùa gồm 25 bậc đá.
Hàng chục chân cột bằng đá kích thước khoảng 0,75 m x 0,75 m chạm cánh sen xuất hiện rải rác trên các cấp nền.
Hàng chục chân cột bằng đá kích thước khoảng 0,75 m x 0,75 m chạm cánh sen xuất hiện rải rác trên các cấp nền.
Các dấu tích cho thấy ngôi chùa được xây dựng trên quy mô rất to lớn với mặt bằng rộng hơn 7.500m2. Theo sử sách, vào năm 1085, Nguyên phi nhà Lý Ỷ Lan khi dạo chơi Đại Lãm Sơn có ý định xây chùa. Năm 1086, triều đình nhà Lý ra lệnh xây dựng chùa. Sau mười năm xây dựng, năm 1097, chùa Dạm mới hoàn thành. Năm 1105, lại xây ba tháp đá…
Các dấu tích cho thấy ngôi chùa được xây dựng trên quy mô rất to lớn với mặt bằng rộng hơn 7.500m2. Theo sử sách, vào năm 1085, Nguyên phi nhà Lý Ỷ Lan khi dạo chơi Đại Lãm Sơn có ý định xây chùa. Năm 1086, triều đình nhà Lý ra lệnh xây dựng chùa. Sau mười năm xây dựng, năm 1097, chùa Dạm mới hoàn thành. Năm 1105, lại xây ba tháp đá…
Thời Trần, chùa vẫn được duy trì với 12 tòa nhà (nhị thập lâu đài) mang tên Thần Quang tự. Đến thời Lê, chùa được trùng tu quy mô lớn với trên 100 gian. Sau nhiều biến động lịch sử, chùa dần dần xuống cấp và vào những năm 1946-1947, khi quân đội thực dân Pháp về đây đóng bốt, nhân dân địa phương đã đốt chùa để tiêu thổ kháng chiến.
Thời Trần, chùa vẫn được duy trì với 12 tòa nhà (nhị thập lâu đài) mang tên Thần Quang tự. Đến thời Lê, chùa được trùng tu quy mô lớn với trên 100 gian. Sau nhiều biến động lịch sử, chùa dần dần xuống cấp và vào những năm 1946-1947, khi quân đội thực dân Pháp về đây đóng bốt, nhân dân địa phương đã đốt chùa để tiêu thổ kháng chiến.
Hiện nay, việc bảo tồn và phục hồi chùa Dạm đang được đặt ra cấp bách
Hiện nay, việc bảo tồn và phục hồi chùa Dạm đang được đặt ra cấp bách


Các tin bài, hình ảnh, thư từ muốn đăng lên Website: chuathien.vn xin gửi vào địa chỉ: chuathien2014.@gmail.com
Ý kiến của bạn 0
Hãy sử dụng tiếng Việt có dấu khi viết bài và điền đầy đủ thông tin. Bình luận của bạn sẽ được phản hồi trong thời gian sớm nhất

Thăm dò ý kiến

Lĩnh vực quan tâm chính là gì?
Số lượngTỷ lệ
403( 8 %)
59( 1 %)
24( 0 %)
34( 1 %)
4310( 89 %)
Số người tham gia bình chọn: 4830
Lần bình chọn đầu tiên: Thứ 5 , 18/04/2013 17:12
Lần bình chọn sau cùng: Chu Nhat , 30/03/2025 06:49

Thông báo

Đồng chí Nguyễn Xuân Minh-Phó Bí thư HU, Chủ tịch UBND Huyện thăm và chúc mừng Đại đức Thích Chánh Thuần

Chiều 31/5 Đồng chí Nguyễn Xuân Minh-Phó Bí thư H.U, Chủ tịch UBND Huyện  thăm và chúc mừng Đại đức...
Chi tiết »

CHÙA PHÚC LÂM: THÔNG BÁO ĐĂNG KÍ THAM DỰ KHÓA TU MÙA HÈ NĂM 2023

Quý Phụ huynh có con em trong độ tuổi 13-22 có thể tải đơn đăng kí tham dự khóa tu mùa hè năm 2023...
Chi tiết »

ĐẠO TRÀNG CẤP CÔ ĐỘC CHÙA PHÚC LÂM THAM DỰ LỄ KHAI GIẢNG LỚP HOẰNG PHÁP VIÊN CƯ SĨ PHẬT TỬ KHOÁ II DO GIÁO HỘI PHẬT GIÁO VIỆT NAM TỔ CHỨC

Sáng ngày 22/4/2023, tức ngày 03 tháng 3 năm Quý Mão,  tại chùa Bà Đá ...
Chi tiết »

Lễ động thổ khởi công xây dựng đền Trần tại chùa Phúc Lâm - Thường Tín - Hà Nội

LỄ KHỞI CÔNG ĐÀO MÓNG ĐỀN TRẦN TẠI CHÙA PHÚC LÂM THÔN CAO XÁ, DŨNG TIẾN, THƯỜNG TÍN,...
Chi tiết »

NGHI LỄ TRUYỀN THỤ DẢI MẠN Y CỦA ĐẠO TRÀNG CẤP CÔ ĐỘC CHO CÁC PHẬT TỬ TRONG ĐẠO TRÀNG TẠI CHÙA PHÚC LÂM

Sáng ngày 16/4/2023 (26 tháng 2 nhuận năm Quý Mão) tại chùa Phúc Lâm, thôn Cao Xá,...
Chi tiết »

Video

Thủ tướng Phạm Minh Chính dự Lễ Phật đản năm 2023

Sáng 2/6, tức ngày 15/4 âm lịch, tại chùa Quán Sứ, Hà Nội, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính...
Chi tiết »

BTS PHẬT GIÁO HUYỆN THƯỜNG TÍN KÍNH MỪNG PHẬT ĐẢN PL.2567

Sáng ngày 25 tháng 5 năm 2023 nhằm ngày 7/4 năm Quý Mão.Ban trị sư GHPGVN huyện Thường Tín đã...
Chi tiết »

Chùa treo 1.500 tuổi ở Trung Quốc

Chùa treo hay tu viện Huyền Không được xây dựng trên vách núi Hằng Sơn, huyện Hồn Nguyên, tỉnh Sơn...
Chi tiết »

Đại đức Thích Chánh Thuần - Làm sao để đón tết an lành

Tết cổ truyền Quý Mão đã về trên khắp mọi miền tổ quốc, không khí đón xuân rạo rức muôn...
Chi tiết »

Video: Lễ đúc chuông đại hồng chung chùa Phúc Lâm

Sáng ngày 19/3/2017, chùa Phúc Lâm thôn Cao Xá, xã Dũng Tiến, huyện Thường Tín,...
Chi tiết »

Tin tức mới

Khóa tu mùa hè - Hành trang tuổi trẻ

Những năm trở lại đây, đến chùa tu học dịp hè đã trở thành xu hướng, là lựa chọn tin cậy của những bậc phụ...
Chi tiết »

Lòng tham không hoàn toàn là xấu

Tài , Sắc , Danh , Thực, Thuỵ  những ham muốn phổ biến của mỗi con người, nó cũng chính là đối tượng của lòng...
Chi tiết »

ĐỊA CHÍ HUYỆN THƯỜNG TÍN

Xin giới thiệu ĐỊA CHÍ HUYỆN THƯỜNG TÍN  Do Sở Văn hoá Thể thao và Thư viên TP Hà Nội ấn hành năm...
Chi tiết »

Văn Từ Thượng Phúc - nơi tôn vinh các bậc hiền tài, khoa bảng

Những ngày này, nhiều học sinh trên địa bàn huyện Thường Tín, thành phố Hà Nội và các...
Chi tiết »

Thăm dò ý kiến

Lĩnh vực quan tâm chính là gì?

Thống kê truy cập

00000004

Hôm nay: 374

Hôm qua: 149

Tháng này: 523

Tháng trước: 7761

Tất cả: 4688782

Đang online: 43
IP: 52.14.115.102
Mozilla 0.0
Góp ý - Liên hệ | Đặt DCDN làm trang chủ[Về đầu trang]